Surah ini dinamakan al-Fatihah kerana ia merupakan surah pertama yang ditulis dalam al-Quran. Ibnu Katsir mengatakan, surah ini juga merupakan permulaan bagi setiap solat yang dikerjakan oleh hamba-Nya.
Surah al-Fatihah juga disebut sebagai Ummul Kitab berdasarkan kepada dalil hasis, daripada Abu hurairah ra, bahawa Nabi Muhammad saw bersabda, maksudnya: “Alhamdu lilahi robbil’alamin adalah Ummul Quran, Ummul Kitab, As-Sab’ul Matsani (7 ayat yang dibaca berulang-ulang) dan al-Qura-anul Azhim” – Hadis Riwayat at-Tirmidzi
Baca: Surah Al Fatihah Rumi Bahasa Melayu
Kelebihan Surah al-Fatihah Menurut Hadis
Terdapat dalil yang menjelaskan tentang kelebihan serta fahilat yang ada pada surah al-Fatihah apabila dibaca dan diamalkan. Antaranya ialah
1: Surah Paling Agung Dalam al-Quran
Surah al-Fatihah merupakan surah yang paling agung dalam al-Quran. Ini dibuktikan berdasarkan kepada hadis sahih, Nabi Muhammad SAW bersabda kepada Abu Sa’id: Maksudnya:
Selain itu, dalam hadis yang lain turut menjelaskan tentang Surah al-Fatihah merupakan surah agung yang diturunkan hanya kepada Nabi Muhammad saw sahaja. Hal ini sebagaimana Abu Hurairah meriwayatkan bahawa Nabi Muhammad SAW bersabda, maksudnya: “Demi Allah yang diriku di tangan-Nya, tidak diturunkan dalam Taurat, Injil atau Zabur atau pada ayat-ayat al-Furgan yang lain seumpamanya. Sesungguhnya surah ini mengandungi tujuh ayat yang berulang-ulang dan al-Quran yang agung yang telah dikurniakan kepadaku.” – Hadis Riwayat al-Tirmidzi
Baca: Reaksi Orang yang Dikirimi Al-Fatihah, Berikut Manfaatnya
2: Surah yang Wajib Dibaca dalam kedua-dua Solat Fardhu dan Sunat
Surah al-Fatihah juga merupakan satu-satunya surah yang wajib dibaca setiap kali menunaikan solat sama ada solat fardhu mahupun solat sunat. Ini jelas menunjukkan kelebihan dan keistimewaan yang ada pada Surah al-Fatihah. Oleh itu, solat yang tidak dibacakan dengan Surah al-Fatihah akan menyebabkan solat tersebut tidak sah.
Ubadah bin al-Somit menyatakan bahawa Rasulullah SAW bersabda, maksudnya: "Solat seseorang tidak sah jika tidak membaca Fatihat al-Kitab." - Hadis Riwayat al-Bukhari dan Muslim
3: Surah yang Mendapat Pengiktirafan daripada Allah swt
Allah swt telah mengiktiraf bacaan Surah al-Fatihah dalam solat dengan memuji hamba-Nya pada setiap ayat yang dibacakan. Allah swt juga akan memperkenankan apa-apa jua yang dimohon dan diminta oleh hamba-Nya. Ini berdasarkan riwayat oleh, daripada Abu Hurairah, maksudnya:
4: Surah yang Dijadikan Sebagai Pengubat dan Penyembuh
Sahabat Nabi Muhammad saw pernah menggunakan Surah al-Fatihah untuk mengubat penyakit yang dialami oleh seorang ketua kabilah Arab Badwi sehingga sembuh. Nabi Muhammad SAW sendiri bersabda kepada sahabat tersebut, iaitu Abu Sa’id al-Khudri r.a., maksudnya:
Bagaimanakah engkau mengetahui bahawa Surah al-Fatihah itu ada rugyah? - Hadis Riwayat al-Bukhari dan Muslim
5: Surah yang Menjadi Cahaya Kehidupan
Surah al-Fatihah juga disifatkan sebagai cahaya yang diturunkan kepada Nabi Muhammad saw. Penyataan ini adalah berdasarkan kepad dalil hadis yang diriwayatkan oleh Ibn Abbas r.a, maksudnya: